Очиқлик ва шаффофлик – коррупцияга қарши курашишнинг энг муҳим шартидир

Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги томонидан ташкилот ва унинг ҳудудий бошқармаларида коррупция ҳолатларининг олдини олиш, унга қарши курашиш ҳамда ходимларнинг бу борадаги билим ва кўникмаларини ошириш бўйича тизимли ишлар амалга оширилмоқда. Бу борада коррупцияга қарши курашишга оид Президент Фармон ва Қарорлари муҳим дастуриламал бўлмоқда.

Жумладан, Ўзбекистон Республикаси Президентининг “Коррупцияга қарши муросасиз муносабатда бўлиш муҳитини яратиш, давлат ва жамият бошқарувида коррупциявий омилларни кескин камайтириш ва бунда жамоатчилик иштирокини кенгайтириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармони билан тасдиқланган “Коррупцияга қарши курашиш бўйича 2021-2022 йилларга мўлжалланган Давлат дастури”да Агентликка юклатилган вазифалар ижроси юзасидан Чора-тадбирлар режаси ишлаб чиқилган ва уларнинг ижроси таъминланмоқда.

Мазкур дастурга асосан жорий йил “9 декабр - Халқаро коррупцияга қарши курашиш куни” доирасида кенг кўламли “Антикоррупция ҳафталиги”ни ўтказиш мақсадида Коррупцияга қарши курашиш агентлиги билан ҳамкорликда Медиа-режа ишлаб чиқилди ва тадбирларни кенг жамоатчиликка етказиш бўйича ишлар самарали амалга оширилди. Ҳафталик доирасида ташкил этилган тадбирларда Агентлик вакилларининг фаол иштироки таъминланди.

Бундан ташқари, Ўзбекистон Республикаси Коррупцияга қарши курашиш агентлиги билан ҳамкорликда ОАВ ва ижтимоий тармоқларда турли форматлардаги эшиттириш, кўрсатув, мақолалар ва бошқа ахборот материалларини эълон қилиш ҳамда теле ва радиоканалларда турли форматлардаги ижтимоий роликлар ва эшиттиришларни тайёрлаш ва намойиш этиш бўйича медиа режа ишлаб чиқилди. Шунингдек, Коррупцияга қарши курашиш агентлиги билан ҳамкорликда “Коррупцияга оид хабарларни кўриб чиқиш ва жамоатчиликка маълумот бериш тартиби тўғрисида”ги Регламент ҳам ишлаб чиқилди.

Бундан ташқари, Ўзбекистон Президентининг “Коррупцияга қарши курашиш ишларининг самарадорлигини рейтинг баҳолаш тизимини жорий этиш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Қарори ижросини таъминлаш мақсадида Агентлик раҳбарининг буйруғи қабул қилинди ва ушбу буйруқ иловаси билан Агентликда коррупцияга қарши курашиш чоралари, масъул ходимлар, амалга ошириш механизми ва муддатларини ўз ичига олган Коррупцияга қарши курашиш бўйича дастури тасдиқланди.

Дастурга кўра, Агентликда коррупция ҳолатларини барвақт аниқлаш ва олдини олиш, уларнинг сабаб ва шарт-шароитларини бартараф этиш, манфаатлар тўқнашувига йўл қўймаслик ҳамда коррупцияга нисбатан муросасиз муносабатни шакллантириш бўйича ишлар тизимли равишда олиб бориляпти.

“Давлат бошқарув соҳасида коррупциявий хавф-хатарларни бартараф этиш механизмларини такомиллаштириш ва ушбу соҳада жамоатчилик иштирокини кенгайтириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Президент Қарорида белгиланган вазифалар ижросини таъминлаш мақсадида Агентлик директориниг буйруғи қабул қилинди. Унда Агентлик ва унинг таркибий тузилмаларида коррупциявий хавф-хатарларни мажбурий аниқлаш ва баҳолашни йўлга қўйиш ҳамда  коррупциявий хавф-хатарларни қонунчилик ҳужжатларини такомиллаштириш, инсон омилини қисқартириш ва тегишли тартиб-таомиллар ва функцияларни рақамлаштириш, шаффофликни таъминлаш, жамоатчилик назоратини йўлга қўйиш орқали бартараф этиш белгиланган. Шунингдек, Агентлик ва унинг таркибий тузилмаларида кадрлар билан ишлаш йўналишидаги бюрократик тўсиқларни, коррупциявий хавф-хатарлар ва инсон омилини қисқартиришга қаратилган автоматлаштирилган тизимни жорий этиш ишлари бошланди.

Манфаатлар тўқнашувига йўл қўймаслик — муҳим вазифа

Агентликда манфаатлар тўқнашувини аниқлаш, унинг олдини олиш ва тартибга солишнинг ташкилий-ҳуқуқий асослари “Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрацияси ҳузуридаги ахборот ва оммавий коммуникациялари агентлиги ва унинг таркибий тузилмалари ходимларида манфаатлар тўқнашувини бошқариш бўйича Низоми”да белгилаб қўйилган.

Унга кўра, Агентлик ва унинг таркибий тузилмалари ходимлари ҳар йили 15 февралга қадар манфаатлар тўқнашувининг мавжуд ёки мавжуд эмаслиги ҳақидаги саволномани тўлдириб Кадрлар бўлимига тақдим этади. Кадрлар бўлими эса ушбу саволномани 10 мартга қадар ўрганиб чиқиб, Агентлик раҳбариятига тегишли хулоса беради. Манфаатлар тўқнашуви ҳолатлари аниқланган тақдирда, Одоб-аҳлоқ комиссиясида уни бартараф этиш юзасидан чоралар кўриш йўлга қўйилган.

Коррупцияга қарши қоидалар шартномаларга киритилади

Ўзбекистон Президентининг 2021 йил 14 сентябрда қабул қилинган “Шартномавий муносабатларни тубдан такомиллаштириш чора-тадбирлари тўғрисида”ги Фармони ижросини таъминлаш мақсадида 2022 йил 1 январдан бошлаб, Агентликнинг харид жараёнлари доирасида шартномавий муносабатларга киришишни режалаштираётган ҳар қандай юридик ёки жисмоний шахслар билан тузилаётган шартномаларда мажбурий равишда коррупцияга қарши қўшимча шартлар белгиланмоқда.

Бундан ташқари, Агентликнинг 2022 йил 31 мартдаги “Меҳнат шартномаси ва аризаларни намунавий шаклларини тасдиқлаш ҳамда муҳр ва штамплардан фойдаланишни янада такомиллаштириш тўғрисида” 64-сон буйруғи билан Агентлик ва унинг таркибий тузилмалари ходимлари билан тузиладиган меҳнат шартномасининг намунавий шакли тасдиқланган. Шартномада ходимларга коррупцияга қарши қўшимча мажбуриятлар кўрсатиб ўтилган.

Очиқлик – ишга қабул қилиш танловининг асосий принципи

Ахборот ва оммавий коммуникациялар агентлиги директорининг тегишли буйруғига кўра, бўш иш ўринларига ишга қабул қилиш очиқ танлов асосида амалга оширилмоқда. Танлов доирасида ўтказиладиган синов тадбирлари Интернет тармоғи орқали реал вақт режимида кузатишни назарда тутувчи тартиб жорий этилган. Яъни, номзодлар билан суҳбат Агентлик расмий саҳифалари орқали тўғридан-тўғри эфирга бериляпти. Бу — танловнинг очиқлик ва шаффофлик тамойили асосида ўтишининг энг муҳим шартларидан биридир.

Шунингдек, Агентликдаги вакант лавозимларга номзодлар орасидан етарли билим ва тажрибага эга, ҳалол, пухта, холис кадрларни танлов асосида саралаб олиш ва улар билан меҳнат муносабатларини расмийлаштириш мақсадида, номзодларга қўйилаётган талаблар ҳақида Агентлик расмий веб-сайтида тўлиқ маълумотлар доимий равишда бериб борилмоқда.

Кўп билган кам хато қилади

Агентликда коррупция ҳолатларини барвақт аниқлаш ва олдини олиш, уларнинг сабаб ва шарт-шароитларини бартараф этиш, манфаатлар тўқнашувига йўл қўймаслик, ходимларда коррупцияга нисбатан муросасиз муносабатни шакллантириш мақсадида ходимларининг этика ва коррупцияга қарши курашиш соҳасида ўқитилиши мунтазам ташкил қилиняпти.

Агентликнинг барча ходимлари учун коррупцияга қарши умумий ўқитиш дастури ишлаб чиқилган бўлиб, мавзулар юзасидан семинар, тренинглар ўтказиб келинмоқда. Хусусан, 2022 йилнинг ўзида ходимларнинг коррупцияга қарши курашиш борасида малака ва билимларини ошириш мақсадида Коррупцияга қарши курашиш агентлиги ва бошқа мутасадди идоралардан масъул ходимларни таклиф қилган ҳолда мавзуга оид 6 та семинар ўтказилди.

Агентликнинг коррупцияга қарши ички (комплаенс) назорат тузилмаси ходимлари Коррупцияга қарши кураш агентлиги ва БМТ Тараққиёт дастури ўтказган семинар-тренингларда иштирок этиб, тегишли сертификатга эга бўлишди. Агентликда коррупцияга қарши курашишга масъул бўлган 17 нафар ходим Бош прокуратура Академиясида ташкил этилган онлайн махсус ўқув курсида қатнашди ва мувофиқлик сертификатини қўлга киритишди.

Бундан ташқари, 1213 қисқа рақамли “Call-Center” ҳамда (71) 244 23 34 рақамли “Ишонч телефони” ҳам коррупциявий хатти-ҳаракатлар тўғрисидаги ахборотларни ўрганишда муҳим аҳамият касб этмоқда.

Бир сўз билан айтганда, Агентлик томонидан жамиятда, хусусан, ташкилот ва унинг ҳудудий бошқармаларида коррупциянинг олдини олиш, коррупциянинг ҳар қандай кўринишига нисбатан муросасиз муносабатни шакллантириш, ходимларда бу бўйича фаол дунёқараш ва мустаҳкам фуқаролик нуқтаи назарини шакллантирадиган чора-тадбирлар, шунингдек, коррупсияга қарши курашиш сиёсатининг мақсади, вазифалари ва натижалари ҳақида тезкор, холис ва тўлиқ ахборот етказиш юзасидан кенг қамровли ишлар давом эттирилмоқда.